Paulina Okuniewska psycholożka, współzałożycielka Brain Family
To nie brak motywacji. To nie lenistwo.
To nie „faza, z której wyrośnie”.
Dzieci z osłabionymi zdolnościami poznawczymi często nie potrafią funkcjonować na tych samych zasadach, co ich rówieśnicy. Ich rozwój poznawczy (uwaga, pamięć, przetwarzanie informacji, planowanie czy kontrola emocji) może wymagać zupełnie innego podejścia. Niestety, wielu rodziców – mimo najlepszych intencji – nieświadomie popełnia błędy, które pogłębiają trudności dziecka i wpływają na jego poczucie własnej wartości. Oto 12 najczęstszych pułapek, w które łatwo wpaść:
1. Zbyt wysokie oczekiwania
Rodzic oczekuje, że dziecko będzie osiągać wyniki „na poziomie klasy”, poradzi sobie z testami czy samodzielną nauką. Nie zauważa jednak, że dziecko może mieć realne ograniczenia – np. wolniejsze tempo przetwarzania informacji, trudności z koncentracją czy problemy z pamięcią roboczą. Dziecko, mimo wysiłku, nie daje rady i zaczyna czuć, że cokolwiek zrobi – i tak nie będzie wystarczające. To prosta droga do wyuczonej bezradności.
2. Wyręczanie dziecka
W trosce o spokój w domu (i w zeszycie), rodzic siada z dzieckiem i… robi zadania za nie. Przepisywanie zeszytów, pisanie wypracowań, liczenie przykładów – z czasem staje się rutyną. Dziecko traci poczucie, że jest w stanie coś osiągnąć samodzielnie, a w dorosłym życiu może mieć problem z podejmowaniem decyzji, planowaniem i braniem odpowiedzialności.
3. Obniżanie wymagań zamiast diagnozy i wsparcia
Niektórzy rodzice, widząc trudności dziecka, odpuszczają: „Nie zmuszam go do nauki, bo i tak się nie nauczy”. Choć może się to wydawać wyrazem akceptacji, w rzeczywistości odbiera dziecku szansę na rozwój i buduje przekonanie: „Jestem gorszy, nie muszę próbować”. Kluczem nie jest rezygnacja, lecz dostosowanie wymagań i mądre wsparcie.
4. Korepetycje zamiast trafnej interwencji
Rodzic inwestuje w korepetycje, zakładając, że „więcej ćwiczeń rozwiąże problem”. Ale jeśli trudność nie leży w braku wiedzy, lecz w samym sposobie, w jaki mózg dziecka przetwarza informacje, to takie zajęcia mogą tylko zwiększyć frustrację. Korepetycje uczą treści, a nie poprawiają funkcjonowania mózgu.
5. Motywowanie wyłącznie nagrodami zewnętrznymi
System: „Za piątkę dostaniesz grę” może działać na krótką metę, ale nie uczy dziecka czerpania satysfakcji z własnego wysiłku. Dziecko przestaje robić coś dla siebie, a zaczyna tylko dla nagrody. Gdy nagrody zabraknie – motywacja znika. A co ważniejsze – dziecko nie rozwija motywacji wewnętrznej i poczucia wartości.
6. Wiara, że dziecko „z tego wyrośnie”
Wielu rodziców ma nadzieję, że dziecko z czasem „dogoni rówieśników”. Czasem słyszy się: „On po prostu późno dojrzewa” albo „Jeszcze się w końcu przyłoży”. Tymczasem bez specjalistycznego wsparcia trudności mogą się utrwalać i narastać. Czekanie często oznacza utratę najcenniejszego czasu na interwencję.
7. Zaprzeczanie istnieniu trudności
Rodzice, którzy nie chcą zmierzyć się z prawdą, mogą bagatelizować problem: „Wszyscy mamy gorsze dni”, „On po prostu się nie stara”. Taka postawa może wynikać z lęku, bezradności, poczucia winy. Ale dopóki nie zostanie uznane, że problem naprawdę istnieje, nie ma możliwości wdrożenia realnej pomocy.
8. Porównywanie dziecka z innymi
Rodzic mówi: „Zobacz, Antek umie to zrobić sam – a ty?” albo „Twój brat w tym wieku świetnie liczył”. Dla dziecka to upokarzające. Czuje się nieakceptowane i niewystarczające. Porównania z innymi nie motywują – budują wstyd i poczucie porażki.
9. Bagatelizowanie emocji dziecka
Dziecko, które doświadcza trudności poznawczych, często czuje się gorsze, sfrustrowane, przytłoczone. Rodzic, nie wiedząc jak zareagować, może powiedzieć: „Nie przesadzaj”, „Nie ma co płakać”, co prowadzi do tłumienia emocji i braku poczucia bezpieczeństwa. A przecież każde trudności – zwłaszcza długotrwałe – niosą ze sobą napięcie, stres, wstyd.
10. Nadmierna kontrola i brak zaufania
Rodzic z lęku przed porażką dziecka kontroluje każdy jego krok: przypomina o lekcjach, poprawia błędy, sprawdza zeszyty. Dziecko uczy się, że nie może niczego zrobić samodzielnie, że nie warto próbować, bo „rodzic i tak to poprawi”. To osłabia jego pewność siebie i nie daje szansy na naukę samodzielności.
11. Oczekiwanie wdzięczności
Rodzic może czuć, że robi „wszystko” dla dziecka – i oczekiwać, że ono to doceni. Kiedy jednak dziecko nie dziękuje, nie „odpłaca się” dobrym zachowaniem czy wynikami – pojawia się rozczarowanie, czasem nawet żal. A przecież dziecko często nie jest jeszcze emocjonalnie gotowe, by rozumieć i werbalizować wdzięczność. Pomoc nie może być warunkowana oczekiwaniem zapłaty – nawet emocjonalnej.
12. Zaniedbywanie innych obszarów życia dziecka
Skupienie wyłącznie na nauce może przysłonić inne potrzeby dziecka: potrzebę ruchu, relacji, zabawy, wyrażania siebie. Dziecko przestaje być postrzegane jako osoba – staje się „projektem edukacyjnym”. Tymczasem równowaga między nauką a odpoczynkiem jest kluczowa, zwłaszcza dla dziecka z trudnościami.
Pamiętaj, gdy trafne i realne wsparcie sprawiają, że liczba i skala przeżywanych trudności zmniejszają się, jakość życia dziecka rośnie.
Podsumowując: nie zgaduj – sprawdź!
Dopóki rodzic nie rozpozna, co tak naprawdę stoi za trudnościami dziecka, pozostaje w sferze domysłów. I właśnie wtedy najłatwiej popełnić jeden (albo kilka) z powyższych błędów. Bo nie da się skutecznie pomóc dziecku, nie rozumiejąc źródła jego problemów.
🧠 Dlatego nie warto odkładać diagnozy.
👉 Test Gibsona to nowoczesne, rzetelne narzędzie do badania zdolności poznawczych dziecka – m.in. uwagi, pamięci roboczej, percepcji wzrokowej, słuchowej, koncentracji czy szybkości przetwarzania informacji. Wyniki testu pozwalają dokładnie określić, gdzie leżą trudności – i jak skutecznie wspierać dziecko.
🎯 Zapraszamy do Brain Family – miejsca, gdzie rodzic może w końcu zrozumieć, co dzieje się z jego dzieckiem i jak naprawdę mu pomóc. Wykonasz u nas Test Gibsona, a nasz ekspert pomoże Ci zaplanować wsparcie, którego potrzebuje Twoje dziecko.
Nie zgaduj. Nie czekaj. Działaj świadomie. Wypełnij formularz i porozmawiaj z ekspertem → brainfamily.pl/formularz
